Waar gaat het over?

Dit boek heeft als hoofdtitel lerende organisaties 2.0. Het gaat over een nieuwe theorie over lerende organisaties die voortbouwt op het oude lerende-organisatiedenken, maar een groot aantal moderniseringen toevoegt. Zo is er veel nieuwe aandacht voor condities die een basis vormen voor leren, zoals veiligheid, leervermogen, nieuwsgierigheid, feedback en dialogen voeren. Meer dan in eerdere theorieën ligt de nadruk op leren en ontwikkelen op individueel, groeps- en organisatieniveau. De relaties tussen deze drie komen aan bod in leerconversies. In totaal worden er acht gamechangers beschreven, zoals zorgen voor eigenaarschap over de visie op leren en ontwikkelen en voor leidinggevenden die zorg dragen voor leren en ontwikkelen. Ook zorgen voor lerende teams en professionele leergemeenschappen hoort bij de gamechangers, evenals het terugbrengen van het systeemdenken. In het hoofdstuk over cultuur komen mindsetculturen gericht op groeimindsets en dieper leren naar voren. In alle hoofdstukken is er aandacht voor praktische toepassingen en persoonlijke anecdotes. Veel is gebaseerd op mijn eigen onderzoeken. Heel vaak komt vooral het werk van Manon Ruijters aan bod.

Als ondertitel heb ik gekozen voor nieuwsgierigheid als motor. Dit komt doordat ik steeds meer ben gaan inzien dat nieuwsgierigheid de basis vormt voor al het leren en ontwikkelen. Het is een belangrijke basisconditie waarop het lerende organisatie denken voortborduurt. Nieuwsgierigheid is een soort basis waarop voortgebouwd kan worden en waarvan een zeker minimum aanwezig moet zijn. Het bevorderen en ontwikkelen van nieuwsgierigheid is een belangrijk streven in organisaties die lerend willen worden. Dat betekent dat op allerlei plekken in de organisatie gewerkt wordt aan nieuwsgierigheid, bijvoorbeeld door een nieuwsgierig makende visie op de organisatie te ontwikkelen, door nieuwsgierigheid centraal te stellen in opleidingen, zelfgestuurd leren en ervaringsleren (werkplekleren). Niet alleen bouwen op bestaande nieuwsgierigheid telt hier, ook het verder ontwikkelen van nieuwsgierigheid. Ook teams leren beter wanneer zij samen nieuwsgierig zijn. Voor het organisatieleren is vooral ook sociale nieuwsgierigheid belangrijk: waar gaan we in de toekomst samen op af? Hoe denken andere afdelingen? Nieuwsgierigheid is ook een belangrijk onderdeel van een leer- en ontwikkelcultuur en een onderzoekende houding die zo belangrijk is in een lerende organisatie. Leidinggeven aan leren is ook een kwestie van nieuwsgierigheidsbevordering. In elk van de hoofdstukken in deel II komt nieuwsgierigheid als bouwsteen terug, zij het soms maar kort. Uitgebreid komt het terug in het hoofdstuk over condities voor leren en ontwikkelen in deel II